آیه دوم سوره حشردر مورد آیه دوم سوره حشر «و قذف فی قلوبهم الرعب» بحث های متنوعی مطرح شده است که به برخی از آن ها اشاره می شود. فهرست مندرجات۲ - شرحی بر آیه مذکور ۲.۱ - عقد پیمان بین پیامبر و قبیله بنی‌نضیر ۲.۲ - عقد پیمان بین قبیله بنی‌نضیر با مشرکان ۲.۳ - نقشه شوم قبیله بنی‌نضیر علیه پیامبر ۲.۴ - آگاه شدن پیامبر از نقشه توسط جبرئیل ۲.۵ - دستور پیامبر مبنی بر خروج قبیله یهود ۲.۶ - پدید آمدن ترس بر قلب‌های قبیله یهود ۳ - پانویس ۴ - منبع ۱ - آیه دوم سوره حشرمفسران جملگی بر آنند که آیۀ مورد سؤال، [۱]
حشر (۵۹)، آیه ۲؛ او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان ) از خانه‌هایشان بیرون راند! گمان نمی‌کردید آنان خارج شوند و خودشان نیز گمان می‌کردند که دِژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می‌شود؛ اما خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند، به سراغشان آمد و در دل‌هایشان ترس و وحشت افکند؛ به‌گونه‌ای که خانه‌های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند؛ پس عبرت بگیرید ای صاحبان چشم!
در مورد قبیلۀ بنی‌نضیر از یهود است.۲ - شرحی بر آیه مذکور۲.۱ - عقد پیمان بین پیامبر و قبیله بنینضیرآنگاه که پیامبر اسلام به مدینه هجرت نمودند، به حضور آن حضرت رسیدند و با حضرت پیمان بستند که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و مسلمانان به آنها کاری نداشته باشند، مشروط بر این‌که آنها هم با مشرکان و سایر کفار هم‌دست نشوند. ۲.۲ - عقد پیمان بین قبیله بنی‌نضیر با مشرکانهنگامیکه مسلمانان در جنگ بدر پیروز شدند، یهود می‌گفتند این همان رسولی است که اوصاف او در تورات ، یادآوری شده است و به ما خبر داده‌اند؛ ولی چون جنگ احد پیش آمد و مسلمانان شکست خوردند، اینها جرأت پیدا کردند و رئیس قبیلۀ بنی‌نضیر کعب ابن اشرف با چهل تن سواره به‌سوی مکه رفته با ابوسفیان و مشرکان قریش ملاقات کردند، او را تحریک نمودند که به جنگ رسول خدا و مسلمانان قیام نماید و آنان با او همراهی خواهند نمود و در اطراف کعبه با یکدیگر عهد و پیمان بستند بر جنگ با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله. ۲.۳ - نقشه شوم قبیله بنی‌نضیر علیه پیامبراز طرفی پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ با چند تن به‌سوی قبیله بنی‌نضیر رفته که دربارۀ دیۀ دو نفر از مسلمانان که به دست افراد قبیلۀ بنی‌نضیر به قتل خطایی کشته شده بودند گفت‌و‌گو نماید و از آنان مطالبه وجه دیه نماید، آنان قصد کردند که از بام قصر خود سنگی را بر سر رسول خدا بیفکنند؛ اما برخی از یهودیان گفتند که پروردگار، بدون فاصله به او خبر می‌دهد و سبب نقض عهد و پیمانی خواهد شد که با او بسته‌ایم؛ ولی دیگران به سخن این گروه توجه نکردند و شخصی به نام عمرو بن حجاش را به پشت بام فرستادند که بر سر پیغمبر سنگ بیاندازد. ۲.۴ - آگاه شدن پیامبر از نقشه توسط جبرئیلناگهان جبرئیل جریان امر را به حضرت رسول اعلام نموده، حضرت بی‌درنگ برخاسته مکان را ترک نموده و به مدینه بازگشت. ۲.۵ - دستور پیامبر مبنی بر خروج قبیله یهودحضرت، محمد بن مسلمه را به‌سوی قبیله بنی‌نضیر اعزام فرمود که به آنان اعلام نماید در اثر تصمیمی که اتخاذ نموده‌اند، سبب شکستن عهد و پیمان گشته و باید بی‌درنگ از قریه زاهره از نواحی مدینه خارج شوند. آنان قبول نکردند و در مقابل مسلمانان و حرف پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مقاومت نمودند و درهای قلعه‌های خود را بستند. ۲.۶ - پدید آمدن ترس بر قلب‌های قبیله یهودبدین جهت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مسلمانان را بسیج نموده و به‌سوی قلعه‌های محکم آنان یورش بردند؛ آن‌چنان بر قلوب تیره یهود ترس و رعب عارض شد که فکر و اندیشه دفاعی خود را از دست دادند و در مقابل خواستۀ پیامبر تسلیم شدند و پیامبر نیز از جنگ با آنان و کشتن آنان صرف‌نظر کردند. آنان گفتند ما از مدینه به کجا برویم؟ پیامبر فرمود: به‌سوی شام بروید، آنها رفتند؛ جز گروه اندکی که برخی از نقاط قصر و قلعه را خراب کردند و فرار نموده به یهود خیبر پیوستند. [۲]
واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه، ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، ج ۱، ص ۲۲۱، نشر نی، تهران، ۱۳۸۳ ش.
[۳]
طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۲، ص ۴۶۷ و ۴۶۸، چاپ دوم، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۸ ش.
[۵]
طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۲۰۱، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق.
[۶]
حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تحقیق، بهبودی، محمدباقر، ج ۱۶، ص ۲۵۰، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه اسلام کوئیست. رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی
|